Upgraden van een Canon 5D mark III naar een mark IV, heeft het zin?

[Deze review is bijgewerkt op 12 juli 2017 vanaf ‘conclusies’.]

Dat is de grote vraag voor vele tevreden mark III gebruikers. Canon lanceerde deze camera in het vroege voorjaar van 2012 tegen een behoorlijk stevige prijs van € 3499,- Praktisch even duur als de 1D modellen voorheen waren. Dit moest dus een heel erg goede camera zijn en dat was het ook!
Super betrouwbaar deed hij onopvallend en all round vijf jaar lang trouwe dienst, zonder ook maar één enkele storing met heerlijk gedetailleerde beelden in de bekende Canon-kleuren die voor mij veruit favoriet zijn. Zonder dat ze het door hadden zijn er heel wat bevers in de stille ‘silent mode’ mee gefotografeerd. Heerlijke landschappen zijn er in de vroege mistige Biesbosch-ochtenden mee gemaakt en met ijsvogels had deze alleskunner ook geen enkele moeite.
Als een typische ‘Jack of all trades’ deed hij alles, zonder ergens heel erg goed in te zijn. Hoewel, met zijn betrekkelijk lage resolutie, c.q. relatief grote pixels, heb je veel minder snel last van bewegingsonscherpte en met het gebrek aan ruis zat het ook wel goed tot ISO 1600. Ideaal voor de bevers en in het algemeen wanneer je vanuit een boot of kajak fotografeert! In de schemer maakte ik zo heel wat goede foto’s van de bevers, alsof ze bij vol daglicht zijn gefotografeerd, met sluitertijden die opliepen tot 1/20 seconde en soms zelfs tot 1/5.
Na 5 jaar wil je wel weer eens wat anders, maar dan moet een nieuwe camera de investering wel waard zijn  en dat is zeer de vraag met de schijnbaar kleine technologische sprong die de 5D mark IV  heeft gemaakt en de prijs van maar liefst €4129,- bij introductie.

Canon 5D mark IV, de afwegingen om tot aanschaf over te gaan

Waar men niet over uit raakt gepraat op de fotografie-forums wereldwijd is het ‘dynamisch bereik’ van de  beeldsensoren van de laatste generatie camera’s van o.a. Nikon (met Sony sensor) en Canon die hier nog steeds twee stops op achter bleef. Heel erg interessant vind ik dit persoonlijk niet. Goede foto’s maak je bij goed (zacht!) licht en heb je hier helemaal niet zo veel mee te maken, zeker niet op de donkere fraaie plaatsen van de Biesbosch. Hoe donkerder het is, des te minder verschil tussen schaduw en licht. Bovendien, waarom zou je een saaie blauwe of grijze lucht meenemen in je compositie? Met slimme belichting en nabewerking pak je deze twee stops verschil wel terug. Moet je alleen de uiterste grenzen van de camera en van je nabewerkingsprogramma goed kennen en dat is dan weer een leuke uitdaging.
Maar toch, zo af en toe zag ik mensen foto’s maken met tegenlicht die voor mijn camera absoluut onmogelijk waren geweest, daar waar het gebruik van grijsverloopfilters onmogelijk was met bijvoorbeeld bomen aan weerszijden van een kreek. Dan heb ik het over de Nikon D810 met twee stops meer dynamisch bereik van zijn Sony sensor dan mijn Canon 5D mark III. Het gras leek aan de ‘dark side’ af en toe wat groener.
De Canon 5D mark IV blijft alsnog iets achter met het dynamisch bereik op lage ISO’s en voor je gevoel heb je ook nog eens dezelfde camera in handen als met zijn voorganger. Moeilijk hoor.
Even afwachten maar en veel foto’s bekijken op internet die met deze camera zijn gemaakt. Na 5 jaar ontwikkeling mag je toch wel wat verwachten. Wat dit precies is, zal de tijd leren. Van vrienden die niet zo moeilijk zijn met het aanschaffen van nieuw materiaal, leerde ik dat de auto focus van de mark IV een stuk sneller is, maar geen dag en nacht verschil met de mark III. Nu vond ik de mark III altijd net iets te traag om snel te kunnen reageren in bijvoorbeeld een schuiltent en voor vliegbeelden van (grote) vogels vond ik hem zeker wat tegenvallen. Het ‘iets’ snellere van de de mark IV zou dus een groot verschil kunnen betekenen omdat de mark III net niet snel genoeg was voor snellere acties en reageren, de IV misschien wel.

De beeldsensor en dynamisch bereik

Het belangrijkste onderdeel van de digitale camera is natuurlijk de veelbesproken beeldsensor. De sensor van de 5D mark IV telt 30,4 effectieve megapixels. In 2017 is dat niets opzienbarends meer. Nikon kwam begin 2012 al met 36,3 megapixels op de proppen voor de D800. In de megapixelrace op full frame formaat loopt Canon weer even voor sinds 2015 met 50 MP voor de 5Ds (R) na Sony met de Alpha 7R II met 42 MP. Genoeg is genoeg en van mij mag het best wat minder.
Goed nieuws is dat de sensor van de 5D mark IV een geheel nieuwe is met de analoog/digitaal-converter direct op de sensor gebouwd. Dit betekent dat het circuit van analoog naar digitaal signaal korter is geworden en daarmee zuiverder, wat minder ruis betekent!

Inmiddels al wat foto’s gemaakt met de 5D mark IV en het dynamisch bereik blijkt een groot pluspunt. Met de 5D mark III was de achtergrond beslist zwart dichtgelopen, waar er nu nog kleur in zit.

Beeldsensor test volgens DxO mark

DxO-mark is een bedrijf dat de sensortjes van alle camera’s op aarde aan een laboratoriumtest onderwerpt en hun bevindingen op internet publiceert. Het is een fraaie en veelbesproken website, waar voor- en tegenstanders hooglopende discussies over voeren of hun tests wel of niet juist worden uitgevoerd. In ieder geval kun je er meetgegevens van verschillende camera’s met elkaar vergelijken en dat is erg interessant om te doen.
Ik heb de Canon 5D mark III, de mark IV en de Nikon D810 even naast elkaar gezet om de ruisniveaus bij verschillende ISO-getallen even met elkaar te vergelijken.
Klik hier voor de testresultaten op DxO, vervolgens op ‘measurements’ en dan op ‘SNR18%’. Volgens DxO nauwelijks of geen verschil in ruisniveaus dus!Vervolgens kun je het dynamisch bereik vergelijken door op ‘dynamic range’ te klikken.

Wat het dynamisch bereik betreft zijn de verschillen veel groter en interessanter voor bijvoorbeeld de veeleisende landschapsfotograaf en/of dieren in het landschap. Het dynamisch bereik is bij de Canon 5D met bijna twee stops gestegen tot maar liefst 13,5 stops op ISO 100. Nikon is hier nog steeds koploper met 14,5 stops op ISO 50, vanaf ISO 160 doet de Canon het even goed als de veelgeprezen Nikon D810. Vanaf ISO 400 presteert Canon zelfs iets beter.
NB: praktijkervaringen wijken altijd af van laboratoriumtests! Zo ook die van mij. Om deze reden is DxO erg vaak onderwerp van discussie.

De nieuwe snufjes van de Canon 5D mark IV op een rijtje

Dual pixel technologie

Dit is een erg leuke nieuwe feature van Canon. Het zorgt voor een veel betere en snellere auto focus in live view en bij het filmen. Deze is zelfs zo goed dat bewegende onderwerpen ermee gevolgd kunnen worden  in AI-servo mode. Daarnaast hebben ze de ‘dual pixel RAW’ in het leven geroepen. Een RAW bestand waarin naderhand de scherpte (en achtergrondonscherpte) nog wat kan worden bijgesteld. Een dergelijk RAW-bestand is dan meteen 2x zo groot met ongeveer 72MB. Het doel ervan is mij eerlijk gezegd een beetje ontgaan.

Auto focus

Ook hier wat verbeteringen. De auto focus is dezelfde als van de Canon 1Dx mark II, met het verschil dat die van de 5D mark IV het moet doen met een kleinere accu en zonder speciale processor die uitsluitend de auto focus regelt zoals bij de 1Dx (mark II). Hij moet het doen met dezelfde processor die tevens de beeldverwerking doet. Het is weer een nieuwe: de ‘digic 6’.
De canon 5D mark IV heeft 61 auto focus punten, waarvan er 41 kruisgevoelig zijn. De praktijk moet nog  uitwijzen of hij sneller is geworden. Wat mij betreft een zeer belangrijk punt!

Dit is handig in de praktijk! De AF-ON knop kan worden gebruikt om over te gaan van ‘one shot auto focus’ naar ‘Ai-servo’. Zo schakel je snel om van een statisch onderwerp als een knagende bever naar bijvoorbeeld een zeearend die over komt vliegen, of wanneer de bever te water gaat.

Snelheid

De snelheid ging van 6 naar 7 beelden per seconde. Een erg klein, maar toch substantieel verschil. Zes beelden (haalde de mark III dat?) voelde wat mij betreft net iets te langzaam. Met 7 beelden per seconde doet hij er slecht 1,5 minder dan de geroemde 1D mark II. 70% van de fotografen kozen voor deze camera bij het fotograferen van de Olympische spelen in Athene van 2004. Het anderhalve beeldje per seconde kunnen we best missen, gezien de foto’s die daar zijn gemaakt. Met een sprong van 8,2 naar 30,4 megapixel heeft de techniek een enorme sprong gemaakt. Zeker als je bedenkt dat de ruis op pixelniveau ongeveer gelijk is gebleven!

Video

De 5D mark IV heeft als eerste Canon fotocamera de mogelijkheid om in 4K formaat te filmen, dan wel in het wat onhandige en enorm grote DCI formaat. Dat doet hij door een frame van 4000 pixels breed te croppen en niet door alle pixels op de sensor te comprimeren. Zelf film ik nauwelijks en kun je als ‘videographer’ beter op de gespecialiseerde websites kijken, zoals deze review.
Inmiddels is er een upgrade beschikbaar voor het filmen in 4K in ‘Canon log‘ formaat.

Timer

Erg handig voor het maken van een timelapse is de ingebouwde timer. Ook voor het maken van opnamen met sluitertijden langer dan 30 seconden is er een timer ingebouwd.

WIFI en GPS

De Canon 5D mark IV uitgerust met WIFI, waardoor de camera volledig op afstand bediend kan worden met laptop, tablet of smartphone. Dat kan erg leuk zijn voor groothoekfoto’s van wilde dieren of vogels.
De GPS kan coördinaten aan de EXIF van de foto toevoegen.

De Canon 5D mark IV is dus geen revolutionair nieuw model, eerder een evolutie op een al lang bestaand thema; de alleskunner met zeer goede beeldkwaliteit.

De Canon 5D mark IV heeft een touchscreen meegekregen. Mijn vingers blijken iets te groot om hier handig mee om te kunnen gaan.

De trigger om tot aanschaf over te gaan

Op een donkere regenachtige avond in maart zat ik wat te vervelen en te chatten op Facebook toen er een berichtje binnenkwam van Cameraland of ik hun bedrijfspagina van een like wilde voorzien. Natuurlijk; ze maken een leuke indruk, zijn flink in de weer met natuurfotografie en ik zag al eerder leuke acties van ze op gebied van natuurfotografie.
Puur uit balorigheid vroeg ik ze of ik in ruil voor mijn ‘like’ korting zou krijgen op een nieuwe Canon 5D mark IV. “Geen probleem”, was het korte antwoord, “en neem alles mee wat je in te ruilen hebt.” Zo gingen Nancy en ik een paar dagen later naar Alkmaar met de goede oude 5D mark III netjes schoongemaakt en ingepakt in de originele doos.

Een erg leuk gesprek volgde met mede-eigenaar van Cameraland, Ed Dorrestein. Het gesprek verstomde wat van mijn kant toen hij vroeg waarom ik deze camera precies wilde kopen. Hij vond hem eigenlijk erg tegenvallen; auto focus is nauwelijks sneller, eerder beweging door de kleinere pixels en hij vond het ook nog eens de ultieme “Jack of all trades”, alleen dan helemaal nergens goed in, waar de mark III nog wel eens uit kon blinken in het fotograferen van dieren in slechte lichtomstandigheden. Hij wist van mijn beverliefhebberij. Nu liet hij op zijn Macbook ook nog wat erg slechte onscherpe foto’s zien die hij met deze camera had gemaakt. “Of ik moet het niet zo goed kunnen”, voegde hij er nog aan toe. En daar stond ik dan met het vage argument dat ik de foto’s er zo ‘fijntjes’ uit vond zien. Bij deze winkel loop je dus niet met de verkeerde camera de deur uit! Precies zoals zij willen, alleen maar tevreden klanten …
Met het aanbod van twee weken omruilgarantie liep ik twee uur later(!) toch met een grote grijns de deur uit met een Canon 5D mark IV. Ik kreeg een geweldig goede inruilprijs voor mijn 5D mark III, die risico en ‘gedoe’ op Marktplaats volledig overbodig maakte. Later meldde Ed dat de tegenvallende resultaten misschien te wijten waren aan het feit dat hij met een preproductie-model te maken had gehad.

Voor mij is het erg belangrijk dat de kleuren rood, oranje en geel goed naar mijn zin gerenderd worden. Nu viel dit in Lightroom van Adobe wat tegen. In DPP van Canon echter ‘spot on’, zoals ik ze hebben wil.

Review Canon 5D mark IV in de praktijk: blijft hij of niet?

Na het instellen van de zeer uitgebreide menu’s zou ik pas de eerste foto maken op een mistige ochtend in de Biesbosch. Meteen daar waar hij voor bedoeld is. Helaas gebeurde dat al in de huiskamer omdat de ontspanknop véél gevoeliger bleek dan die van de mark III. Jammer, maar wel heel erg verrast dat deze ongeveer net zo gevoelig is als die van de 1Dx (mark II)
De 5D mark IV is dus heel erg ‘responsive’ en dat is onverwachte winst!!!

En nu naar de Biesbosch met deze nieuwe aanwinst

Inmiddels is de Canon 5D mark IV alweer bijna 4 maanden in gebruik en zijn al mijn favoriete onderwerpen en lichtomstandigheden voorbij gekomen. Het was erg druk met de workshops waardoor ikzelf niet al te veel heb kunnen fotograferen, maar deze camera is tot het uiterste aan de tand gevoeld.

Conclusies

• Het dynamisch bereik is enorm toegenomen en dit blijkt een groot voordeel. ‘Expose to the right‘ is hiermee ook veel minder belangrijk geworden. Ruis in donkere partijen is nauwelijks aanwezig!
• De autofocus is véél sneller dan van de 5D mark III. Zo pakte ik vele kansen bij de ijsvogels die ik anders gemist zou hebben, mede door de veel gevoeligere ontspanknop.
• De auto focus van de 5D mark IV is veel accurater dan die van de mark III op alle AF-punten, dus ook de buitenste.
• Ruis bij hoge ISO’s is enorm afgenomen. Waar het met de 5D mark III zo’n beetje ophield met ISO1600 en hooguit 3200, is ISO 6400 en hoger geen enkel probleem meer. Is er al sprake van ruis, is dit een erg fijne korrel die nauwelijks stoort. Een andere conclusie dan die van DxO …
• De kleuren vind ik persoonlijk veel fijner van tint. Moet ik er wel bij vermelden dat ik over ben gestapt op Canons’s eigen RAW-converter DPP IV, i.p.v. Adobe die ik voorheen gebruikte. Hierover later nog wat bevindingen.
• De accu gaat ongeveer even lang mee als die van de 5D mark III. Het is mij nog niet gelukt om hem in één dag leeg te krijgen. Hij moest wel even op gang komen. De eerste ochtend was hij erg snel leeg.
• In normale modi is de camera stiller geworden door betere demping van de spiegel. In ‘silent mode’ is hij dan weer iets luidruchtiger, maar niet storend.
• De autofocus in live view is razendsnel door de ‘dual pixel technologie.’ Zelfs het volgen in ai-servo gaat verbazingwekkend goed en dit is tevens te gebruiken bij het filmen!

 

Het laatste maakt dat deze camera prima als ‘mirrorless’ camera is te gebruiken in live view en Canon dus  (bijna) klaar is om een serieuze full frame camera zonder spiegel op de markt te brengen! De geruchtenstroom hierover is al flink op gang.
Al met al vind ik het een superfijne camera waar ik geen spijt heb en heel erg blij mee ben dat ik hem gekocht heb, al was het even slikken wat betreft de prijs. Waar het ophield met de mark III, gaat de mark IV nog even door en dit geeft nieuwe mogelijkheden en dus meer voltreffers bij moeilijke lichtomstandigheden, of waar wat meer snelheid is gewenst.

DPP IV software van Canon

Feit is dat Adobe de laatste jaren weinig heeft gedaan aan de ontwikkeling van z’n RAW-conversie in Lightroom en Adobe Camera RAW. Er zijn wat leuke snufjes bijgekomen, maar de kleuren e.d. zijn niet fijner of mooier geworden. Om de kleuren naar mijn zin te krijgen had ik over het algemeen veel werk aan de HSL-schuifjes en kleurtint-curven, vooral op het blauwkanaal.
Nu las ik veel goede berichten over andere RAW-converters (ben de namen helaas even kwijt) maar dat zou ook weer geld kosten en dat had ik nu net uitgegeven aan de 5D mark IV. Toch maar weer eens Canon’s eigen software gedownload, na het een jaar of acht terug te hebben afgezworen wegens de erg gebruikersonvriendelijke interface. Het viel meteen op dat deze nu veel prettiger oogt en nog veel prettiger: de meeste foto’s waren in één keer volledig naar mijn zin wat kleuren en afwerking betreft door slechts een ‘picture-style’ aan te klikken! Ook klaar dus en mijn nieuwe workflow is nu dus in de houding zetten met DPP IV en daarna nog even de puntjes op de I met Adobe Photoshop CC. Simpel! Let wel op met foto’s die op hoge ISO’s zijn geschoten: DPP heeft de neiging om het contrast zwaar aan te zetten en te veel te verscherpen. In hetzelfde DPP IV is dit natuurlijk wat terug te schroeven.
Nadeel van DPP IV is dat het wat traag is, met name bij het wegschrijven van TIFF-bestanden. Voordeel: de wijzigingen worden in het RAW-bestand zelf weggeschreven, terwijl deze altijd ongedaan gemaakt kunnen worden. Je bent dus niet afhankelijk van een bibliotheek, of XMP bestanden.

Om deze review af te ronden: alle foto’s in de foto-gallery van 2017 zijn gemaakt met de Canon 5D mark IV en afgewerkt met de nieuwe workflow met Canon DPP IV. De exif-gegevens staan eronder.

O ja, hij is dus gebleven!